Ud günümüzde Türk Sanat Müziğinin başlıca enstrümanları arasında olan perdesiz olması bakımından Türk Sanat Müziğinde ki komaları vermekte en etkin enstrümanların başında gelmektedir. Tarihi bakımından Ud Türk – İslam sentezi arasında gelişmiş ama kökleri bundan daha da eskiye dayanır. Udun mucidi kimi kaynaklarda Farabi olarak belirtilse de bu herkesçe kabul görmüş bir şey değildir. Udun kökleri genellikle çoğu telli enstrümanın atası olarak görülen hala Orta Asya’da kullanılan Kopuz’a dayandırılmaktadır.
Ud çalmaya başlarken ilk adım doğru ve kaliteli udu temin etmektir. Günümüzde pek çok kalitede ve fiyat aralığında udlar bulunmaktadır. Udun kalitesini belirleyen en büyük unsur kullanılan ağaç türüdür. Udta genellikle maun, ceviz ve vaduk ağaçları kullanılmaktadır. Ud ağacının kalitesi fiyatının pahalılığı ile doğru orantılıdır.
Ud eğitimine başlarken ilk olarak ud tutuşu işlenmelidir. Udu doğru tuttuğunuz takdirde doğru çalmanın ilk adımını atmış olursunuz.Ud genellikle oturularak çalınan bir enstrümandır. Oturduğunuz yerin ucuna doğru oturduğunuz takdirde daha dik durmanız o denli kolaylaşacaktır. Udu bacağınızın üzerine koyduğunuzda udun gövdesinde bulunan küçük kafesin bacağınızın bitiş noktasında bulundurmanız doğru açıyı yakalamak için oldukça önemli bir unsurdur. Sağ kolunuzun dirsekten itibaren aşağıya doğru udu saracak şekilde olmalıdır. Udun sap kısmını hafifçe öne çevirmeniz perdeye basacak olan elinizin daha rahat olmasının önünü açmış olursunuz. Sağ bacağınızın düz olarak karşıya bakması sol bacağınızın ise hafif dönmüş olması doğru açı yakalamanızı sağlayacaktır.
Perdeyi kontrol edeceğimiz ve nota basacağımız parmaklarımızın açısı ve yeri tam olması çalmanızı oldukça kolaylaştıracaktır. Baş parmağınız sağın arka kısmına gelecek şekilde diğer parmaklarımızı destek oluşturacak bir unsur haline getirmelisiniz. Parmaklarınızı fazla kasmadan rahat bir şekilde hareket ettirmenin önemli yollarından biridir bu. Parmaklarımız tele bastığında tam ve gerekli sağlamlıkta basılması gerekmektedir. Mızrabı vuracağımız bölüm ise gövde de tellerin sonuna doğru değil biraz daha ortada olması akustikten tam olarak faydalanmamızın önünü açacaktır.
Ud eğitimine başlarken ilk olarak mızrap vurma ve parmak alıştırmalarıyla giriş yapmanız gerekmektedir. Ud eğitiminin temelini oluşturan bu alıştırmalar hem klavyeden düzgün ses çıkarmanıza hem de çalarken serileşmenize ve takılmamanıza yardımcı olacaktır. Bu egzersizlerin atlanmadan ve tam anlamıyla doğru yapılması eğitiminizin devamı için oldukça önemlidir. Zira bu alıştırmaları atlayarak ve düzgün yapmayarak devam ederseniz ileri seviyelerde düzeltilmesi daha zor olup ud çalımı sizin daha da zorlaşacaktır. Buda sizi enstrümandan soğutarak udu bir kenarıya bırakmanıza neden olabilir.
Udu çalarken akordlu bir şekilde çalmamız hem kulak gelişiminiz açısından hem de perdesiz bir enstrüman olması bakımından doğru ses kulağınızın tam alışması bakımından oldukça önemlidir. Aksi takdirde her bastığınız bölgede farklı sesler elde edip eğitiminizin yavaşlamasına neden olacaktır. Udakord sistemi geleneksel 5 telli Udakord sisteminde kalından inceye Re – Mi – La – Re – Sol şeklinde akordlanır. Çağdaş 6 telli akord sistemine göre kalından inceye La – Re – Mi – La – Re – Sol seslerine göre akordlanır.
