Bağlama özellikle Türk müziğinin vazgeçilmez enstrümanlarından biridir. Hem geleneksel hem de modern Türk müziği içerisinde kendine her zaman yer bulmuş, telli çalgılar sınıfının klasik bir üyesi olan bağlamanın icrası hakkında da tarihten bugüne kadar pek çok araştırma yapılmış ve farklı düzenler ortaya çıkmıştır.
Bugün Erturgut Sanat Merkezi olarak biz de bağlama çalarken nelere dikkat etmemiz gerektiği, modern sistem içerisinde bağlama çalma tekniğinin nasıl geliştiğini irdelemek için sizlere bu yazıyı hazırladık.
Eğer siz de bağlama çalmak istiyorsanız ya da yalnızca bağlama kültüründeki gelişmeleri merak ediyorsanız yazımızı okumaya devam edin.
Şimdi hazırsanız modern çağda profesyonel bağlama çalma tekniklerindeki gelişimlere kısaca göz atalım.
Günümüzde Bağlama İcrasındaki Değişiklikler
Bildiğimiz gibi bağlama, kara düzen, bozuk düzen gibi pek çok farklı şekilde icra edilmektedir. Fakat bağlamada özellikle mızrap kullanımının başlamasından sonra türler arasındaki çizgi daha da belirgin bir hale gelmiştir.
Örneğin bozuk düzende icra edilen bir parça tek bir tel grubu kullanılarak da ortaya çıkabiliyorken bağlama düzeninde bir eseri icra etmek için üç tel grubunun da aktif olarak kullanılması gerekmektedir.
Bu tekniğin gelişmesinde etkili olan en önemli öge ise aşıklama ve süpürme tarzında olduğu gibi tellerin tamamına vurularak çıkarılan ezgiler yerine her bir tel grubunu tek tek mızraplayarak ezgileri daha yalın hale getirmek ve daha anlaşılır olmasını sağlamaktır.
Bu modern profesyonel düzende benimsenen genel anlayış bütün telleri süpürmek değil ezgiye göre yalnızca bir tel grubuna vurarak sağ ve sol eli koordineli şekilde kullanarak yalın, anlaşılır ve daha tok ezgiler elde etmektir.
Tabi ki bu profesyonel tekniği kullanmak için sol ve sağ el için ayrı ayrı uygulanması gereken yöntemler vardır. Şimdi isterseniz biraz da bu tekniklere odaklanıp ayrıntılarına kısaca değinelim.
Bağlamada Sol El Teknikleri
1 – Çarpma
Bu teknikte icracı sol elinin parmaklarıyla tezene kullanmadan tellere çarparak ses çıkarır. Çarpanın notasyondaki yeri, şiddeti ve hangi parmak ile hangi tele yapılıyor olması tabi ki önemlidir. Ezginin harmonik ve kulağa hoş gelmesi için bütün bu bileşenlere dikkat
edilmelidir.
2 – Çekme
Tıpkı çarpma tekniğinde olduğu gibi çekme tekniğinde de tezene kullanmadan icracı telleri çekerek ezgiyi hayata geçirir. Notasyonda hangi parmakla ve hangi telin çekileceği genelde besteci tarafından belirlense de bazen çalarken icracı kendine hoş gelen bir anda bu tekniği kullanabilir.
3 – Bağlı İcra
Bu teknikte de yine icracı tezene vurmadan yumuşak bir uyum sağlamak için aynı tel üzerinde parmaklarını gezdirerek ezgiyi hayata geçirir. Benzer bir tekniğin gitar çalma teknikleri içinde olduğunu da düşünürsek bu tekniğin genel olarak tüm telli çalgılar için kullanılabilir olduğunu da unutmamak gerekir.
Bağlamada Sağ El Teknikleri
Sol el tekniklerine kısaca değindikten sonra biraz da bağlama icrasında en az sol el kadar değerli olan sağ el kullanımına dair öne sürülen iki tekniğe de kısaca göz atalım.
1 – Takma
Takma tekniği temel olarak mızrabın aşağıdan yukarıya ve yukarıdan aşağıya hareketi sırasında tellere sertçe vurulması anlamına gelir. Burada önemli olan nokta icracının bu tekniği kullanırken sağ kolundan destek alması ve güçlü vuruşlar yapmasıdır.
2 – Vurma
Burada amaç şarkı sırasında belirlenen notalara sağ el ile vurularak çalınacağını göstermektir. Genelde bestenin notasyonu sırasında gösterilen teller üzerine vurularak çalma yapılır. Eğer tek bir tel üzerine ard arda vuruşlar olacaksa parmak ve nota gösterimi yalnızca bir çizgi ile belirtilir.
Bu teknikler kullanılarak özellikle modern çağdaki profesyonel bağlama icracıları daha eski şarkıları bile farklı bir ezgi ile yeniden yorumlamışlardır. Bu yorumlar genellikle sağ ve sol ile ilgili bahsettiğimiz tüm teknikleri kapsamakta ve icra eylemine hem görsel hem de ezgisel olarak güzel detaylar katmaktadır.
Bizler de Erturgut Sanat Merkezi olarak bağlama derslerimizde akademik eğitimleri içerisinde bu teknikleri hem tarihsel hem de uygulamalı olarak profesyonel şekilde öğrenen eğitmenlerimiz ile çalışmakta ve bağlama çalmayı isteyen dostlarımıza bu tekniklerin her ayrıntısını göstermeye çalışmaktayız.
Eğer siz de en doğru teknikle başlamak istiyor, kendinizi bu enstrümanla bulacağınıza inanıyor, pratik ve en geçerli egzersizlerle kısa sürede keman çalmak istiyorsanız hemen bizlere msn@erturgutsanatmerkezi.com mail adresimizden yada 0 507 95 96 333 No’lu telefonumuzdan ulaşabilirsiniz.
