Gitar sap ayarı ve entonasyon ayarı için daha önceki yazımızı okumayanlar tekrar okuyabilirler: Gitar sap ayarı ve entonasyon ayarı
Gitardan tam verim alarak doğru bir şekilde çalmak sadece perdelere basarak yada veya doğru penalama yaparak gerçekleştirilecek bir şey değildir. Gitar üzerinde doğru perdeye basmak doğru sesi çıkardığınız anlamına gelmemektedir. Doğru sese ulaşmayı sağlayan bazı önemli etkenler vardır. Akordunuzun tam olması, burgularınızın sağlıklı olması ve sap ayarınızın düzgün olması gitar üzerinde basılan sesin doğru çıkmasını sağlayan önemli unsurlardandır.
Bu yazımızda gitar üzerinde sap ayarının nasıl yapıldığını, neden yapılması gerektiğini, nasıl meydana geldiğini ve ne işe yaradığını inceleyeceğiz. Sap ayarı dışarıdan bakıldığında yapması oldukça zor ve ince bir iş gibi gözükse de aslında tüm gitaristlerin yapabileceği çok kolay olmasa da gerekli özveri ile halledebileceği bir sorundur. Gitarınızın bu tür sorunlarını kendiniz yapmanız hem gitarınızı daha iyi tanımanıza hem de diğer gitaristlerin bilgi açısından öne geçmenize ve prestij kazanmanıza neden olacaktır.
Sap ayarı nedir?
Basit anlamda gitar sapının bozuk olması yani sapta bir eğim veya yamulma olması demektir. Gitar klavyelerinin içine tellerin yaptığı baskı sonucu sapta herhangi bir yamukluk meydana gelmemesi için trussrod denilen Türkçeye destek çubuğu olarak geçmiş çelik bir çubuk yerleştirilir. Çelik çubuk klavye üzerinde tellerin yaptığı gerilime karşılık bir destek oluşturmakta ve sapta bir yamulma olmasına durumunda düzeltilmesini sağlamaktadır. Bu çelik çubuğun ayarlanmasını sağlayan vida genellikle ya gitarın sapındaki burguların orada olur ya da gitarın gövdeyle klavyenin bitişinin olduğu yerde yani klavyenin manyetiklere doğru sonunda olur. Klavyenin doğru açıda olmaması durumda yapılması gereken işlem sap ayarının sağlanmasıdır.
Sap ayarının bozulmasına sebep olan etkenler.
Sap ayarı bozulmasının en büyük sebeplerinden bir tanesi tel değişimidir. Yıllarca aynı numaraları teller kullandıktan sonra farklı numaraları tellere geçtiğinizde sap daha farklı bir gerilime maruz kalarak sap ayarı dengesinde bir bozulma meydana gelmektedir. Özellikle ince tellerden kalın tellere geçişte gitar sapı üzerinde daha fazla bir gerilim oluştuğu için sapta bir öne eğim meydana gelmektedir. Sap ayarını bunun dışında herhangi bir darbe sonucu veya sıcaklık, soğukluk değişmelerinde meydana gelebilen bir etkendir.
Sap ayarınızın bozuk olduğunu nasıl anlarsınız?
Özellikle gitara yeni başlayan genç gitaristlerin aklını kurcalayan pek çok sorudan biridir bu. Sap ayarının gitar üzerinde bazı olumsuz etkileri vardır. Örneğin sap ayarı bozuk bir gitar bazı perdelerine basıldığında cızırdama meydana gelmektedir. Perde üzerinde bir sorun yoksa cızırdama sorunu sap ayarı bozukluğundan dolayı olabilir. Sap ayarının bozuk olmasını belirten bir diğer unsur ise tellerin gereğinden fazla yüksekte veya alçakta olmasıdır. Bunun nedeni de sap ayarının bozuk olması olabilir. Gitarımızın sap ayarının bozuk olduğunu anlamak için ise çok daha kolay bir işlem vardır. Gitarınızı gövdeden tutarak yere paralel bir şekilde tutunuz. Gitar klavyesine düz bir açıyla baktığınıza emin olduktan sonra klavyenin en aşağısından yukarısına doğru baktığınızda sap üzerinde bir esneme olup olmadığını rahatça fark edebilirsiniz.
Gitar sap ayarını yapabilmeniz için ihtiyacımız olan araç gereçler.
İlk olarak bir alyan anahtarı edinmeniz gerekmektedir. Bu alyan anahtarı gitar sapının içinde bulunan demir çubuğun ucundaki vidayı kullanmaya yarayacaktır. Elektro gitarda daha çok 4 mm alyanlar kullanılmakla beraber gitardan gitara alyanların oranı değişmektedir. Ve hassas bir ölçüm yapmanız için cetvele ihtiyacınız olacak. Bunun için size kumpas denilen hassas ölçü aletini öneririm.
Sap ayarı nasıl yapılır?
Sap ayarının yapmak için alyanı çelik denge çubuğunun vidasına yerleştirdiniz. Teller ile sap arasında gereğinden fazla bir mesafe var ise alyanı sağa doğru çevirerek işlemi uygulayabilirsiniz. Tam tersi bir durumda ise sola doğru çevirerek yapabilirsiniz. Alyanı birden çevirmek yerine küçük küçük hareketlerde çevirerek işlemi uygulamaya özen gösteriniz. Doğru açıyı cetvelle tasdikledikten sonra işleme son verebilirsiniz. İşlem sırasında sapı sürekli kontrol etmeyi unutmayınız.
Nasıl yapılacağını artık biliyorsunuz ve işleme koyuldunuz. Öncelikle alyanı kafanıza göre çok hızlı bir şekilde döndürmeyin. Ufak ufak gitar sapını sık sık kontrol ederek bu işlemi gerçekleştiriniz. Gitar sap ayarı kaba bir işlem değildir. Son derece dikkat edilmesi gereken, aşırı bir harekette gitarınızı mahvedebilen önemli bir ayardır. Siz her şeyi kontrol altında her türlü önemli almış olarak bu işlemi yapmaya özen gösteriniz.
