Vokal egzersizlerinin amacı, şarkıcının sesini ısıtmak ve şan tekniğini geliştirmektir. Kolaydan başlayarak zora doğru giden ses egzersizleri, nefesin denetim altına alınmasını, ses organının ve ses kaslarının güçlenmesini, nüans yapabilme becerisinin ve tril yapma yeteneğinin geliştirilmesini Sağlar.
Vokal Egzersizleri
Onun için ses egzersizleri, bir konser parçasını yorumlar gibi titizlikle söylenmelidir.
Bu çalışmalarla, göğüs seslerinden kafa seslerine geçerken meydana gelen değişiklik, ortadan kaldırılır. Geçiş tonları, diğer tonlarla aynı düzeye getirilir. Ses egzersizi yaparken, yukarı doğru çıkan ses dizisinin başlangıç sesi ile aşağı doğru inen ses dizisinin üst sesi temel ses olarak düşünüldüğünde iniş ve çıkışlarda seslerin renk, tını ve şiddetinin değişmemesi sağlanır.
Şarkı sanatının esası olan, doğru ve düzenli nefes alma tekniği, bu egzersizlerle gelişir. Nefes alınıp depolandıktan sonra, gırtlak kapatılmadan, diyafram yolu ile nefes tutma alışkanlığı kazanılır. Ağızdan alınan nefesin, ciğerlere fazla depolanmasının sakıncaları öğrenilir. Egzersiz yapılırken, çenenin ittirilmemesine dilin ucunun düzgün bir şekilde alt dişlere dokunmasına, üst dudağın yukarı kaldırılmasına özen gösterilir.
Ağzımız konuşurken nasıl hareket ediyorsa, şarkı söylerken veya egzersiz yaparken de o şekilde olmalıdır. Dudaklar ve dil ünlü ve ünsüzlerin oluşumunda büyük görev üstlenir. Egzersiz yapılırken, dil kaldırmamaya dikkat etmek gerekir.
Şarkı söyleyen kişi, yumuşak damağını yukarı kaldırmayı, çok iyi öğrenmek zorundadır. Damağın dişlere doğru olan kısmı sert damak, arkada kalan kısmı ile yumuşak damaktır. Demek ki sesi temele oturtmak için alt çene doğru bir şekilde aşağı çekilirken, damağın arkada kalan kısmı olan yumuşak damak yukarı doğru kaldırılmalı..
Tıp’ta “Hastalık yoktur. Hasta vardır.” deyişi aynen ses eğitimi içinde geçerlidir. Her sesin, kendine göre özelliği bulunur. Tek bir metot veya teknikle, bütün sesleri eğitmek mümkün değildir. Bu yüzden şan öğretmeninin, her öğrenciyi ayrı ayrı inceleyip gözlemleyerek, izleyeceği yolu bulması, yerinde bir davranış olur.
Kısaca özetleyecek olursak, ses egzersizleri yapılırken aşağıdaki noktalara dikkat etmek gerekir. Ancak bu şekilde sağlıklı ses eğitiminin sonuçlarını elde edebiliriz.
1 Doğru ve düzgün diyafram nefesi alınmalı.
2- Nefesin yeterince hava içermesine, gırtlağın açık tutulmasına özen göstermeli, nefes kontrolü gırtlakla değil, diyaframla yapılmalı.
3- Çene, doğal bir şekilde aşağı çekilmeli.
4- Çene aşağı çekilirken, yumuşak damağın (damağın arka kısmı) yükseltilmesine dikkat edilmeli.
5- Dudaklar ve dil doğru kullanılmalı. Dilin ucu alt dişlere düzgün bir şekilde dokunmalı. Dil kaldırılmamalı.
6- Nefesi diyaframa, sesi ise göğüs ortasında bir yer olarak düşünülen temele oturtmalı. Ses asla bu temelden koparılmamalı.
7- Egzersizlerde sesi, yukarı çıkarken başlangıç notasına, aşağı inerken de en üst notaya dayandırmalı.
8- Egzersizler, rahat bir pozisyonda yapılmalı.
9- Egzersiz sırasında sesi, inebileceği en alt tondan, çıkabileceği en üst tona kadar rengini, tınısını ve gücünü koruyabilmeli.
10-Şan öğrencisinin gerçek ses tonu belli oluncaya kadar, güç egzersizlerden kaçınılmalı.
Ses egzersizlerine ne zaman başlamalı?
Ses egzersizlerine, erginlik çağı tamamlandıktan sonra başlamak gerekir. Çünkü ses, ancak bu devreden sonra gelişir. Bu, kızlarda 17-18 yaş arası, erkek çocuklarda ise 18-20 yaş arasında olur. Bu yaşlardan daha erken, ses çalışmalarına başlamak, sesi bozabilir. Daha önceden yorulmamış ve bozulmamış sesler, daha ileri yaşlarda şan çalışmalarına başlayabilir.
