Klarnet, üflemeli çalgılar kategorisinde yer alan bir enstrüman olup, dünyada ve ülkemizde oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. Klasik Batı Müziği başta olmak üzere ülkemizde geleneksel Türk Müziği’nin iki alanı olan Yöresel Halk Müziği ve Klasik Türk Müziği’nde oldukça önemli bir yere sahiptir.
Genel itibariyle Klasik Batı Müziği’nde si bemol klarnet kullanılırken; geleneksel Türk Müziği’ni incelediğimizde sol klarnet tercih edildiğini görürüz. Elbette bu durumun bazı sebepleri vardır.
Ülkemizde konservatuvarlarda ve çeşitli eğitim merkezlerinde öğretimi yapılan klarnet halihazırda si bemol klarnettir. Bununla birlikte Avrupa’da yazılmış olan metotlar kullanılarak öğretilen klarnete ait repertuarın büyük bir kısmı batı coğrafyasında yazılmış olan eserler ve etütlerden oluşmaktadır.
Ancak yaşadığımız coğrafyada sadece si bemol klarnet ve Klasik Batı Müziği icra edilmemektedir. Örneğin Klasik Türk Müziği ve Yöresel Halk Müziği icrasında son derece önemli bir yeri olan sol klarnet kullanılmaktadır. Hatta Klasik Türk Müziği’ndeki fasıl geleneğinde, Ege bölgesindeki zeybeklerde, Trakya bölgesindeki hora-karşılama havalarında ve Elazığ geleneksel müziklerinde sol klarnetin kullanıldığı bilinmektedir.
Klarnet ülkemizde “gırnata” ismiyle de anılmaktadır. Ve en çok da Elazığ, Edirne ve Çanakkale illerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Klarnet batılı bir enstrüman olmasına rağmen geleneklerimiz ve müzik tarzımızla o kadar uyum sağlamıştır ki ismini Gırnata koyarak enstrümana giderek daha da yakınlaştığımız aşikardır…
Elbette Klarnet yalnızca iki çeşitle de sınırlı kalmaz… Enstrümanımız, oldukça kalabalık ve renkli bir aileye sahiptir. Farklı ses renklerine sahip oldukları için besteciler eserlerinde farklı klarnet türlerini kullanmışlardır…
- Mi bemol küçük klarnet (yazılan notanın küçük üçlü ince sesini duyurur)
- Re küçük klarnet * Do klarnet (yazılan notanın aynısını duyurur)
- Si bemol klarnet (yazılan notanın büyük ikili kalın sesini duyurur)
- La klarnet (yazılan notanın küçük üçlü kalın sesini duyurur)
- Basset horn (Fa) (Yazılan notanın tam beşli kalın sesini duyurur)
- Mibemol alto klarnet (yazılı notanın büyük altılı kalın sesini dyurur)
- Si bemol basklarnet (yazılan notanın büyük dokuzlu kalın sesini duyurur)
- La basklarnet (yazılı notanın 1 oktav ve küçük üçlü kalın sesini duyurur)
- Si bemol kontrabasklarnet (yazılı sesin 2 oktav ve büyük ikili kalın sesini duyurur)
Klarnet kendi içinde farklı türlere ayrılan bir çalgı aleti olsa da hepsinin çalınışı hemen hemen aynıdır. Bir türü iyi çalmayı öğrenen, çok kısa bir alışma ve pratik evresinden sonra, herhangi bir diğer türü rahatlıkla çalabilir.
Ancak Orkestrada görev almak için bu enstrümanı öğrenmek isteyenlere baştan belirtmek gerekir ki,yalnızca dört klarnet türü sürekli orkestrada kullanılır. Bunlar:
- Mi bemol küçük klarnet
- Si bemol klarnet
- La klarnet
- Si bemol bas klarnet
Bu aşamada Klarnet öğrenmek isteyen yahut klarnete merak salmış herkesin aklına takılan soruların başında ‘si bemol klarnet ve sol klarnet arasındaki farkın ne olduğu’ gelir… Zira ülkemizde konservatuarlarda, müzik okullarında ve diğer eğitim kurumlarında halihazırda çalınan iki tür klarnet vardır: si bemol klarnet ve sol klarnet…
Hangi Klarneti Çalacağımızı Nasıl Bileceğiz
Bu kısım belki de en kolay aşamayı oluşturur. Zira ne dinliyorsanız muhtemelen o türü icra etmek isteyeceksinizdir. O yüzden dinlediklerinize tekrar kulak verin ve tekrar bir gözden geçirin.
Bu konuyu internet blog ve forum sayfalarında araştıran pek çok müzisyen adayı çoğu zaman yanılgıya düşebilmektedir.
Neden mi?
Çünkü tek başına Sol Klarnet Türk Müziği, Si bemol Klarnet batı müziği enstrümanı demek pek de doğru bir tanımlama değildir. Az önce de bahsettiğimiz gibi esasında klarnet bir Türk Müziği çalgısı da değildir.
Sol klarnet olarak da bildiğimiz enstrümanın esas adı Albert Sistem klarnet, Si bemol Klarnetin adı ise Boehm Sistem klarnettir. Türkiye’de bu denli sağlam bir yer edinen enstrüman olmasında ise 1920’lerde Şükrü TUNAR adlı müzisyenin bir Albert sistem klarnetle Türk Müziği eserlerini yorumlaması ve beğeni kazanmasıyla başlayan süreç günümüze çok değerli üstatlarla ulaşmasıyla gerçekleşmiştir.
Dünyada Boehm sistem olarak da tanımlanan ‘si bemol’ klarnetin daha yaygın olması sebebiyle bu klarnetler günümüze değin büyük ölçüde modernize edilerek daha sorunsuz bir sistemle buluşabilmiştir. Daha az yaygın olan Albert, Müller, Oehler ve Alman sistem klarnetler ise bu aşamada si semol’e nazaran geleneksel yapılarını koruyagelmiştir. Bu yüzdendir ki hala bazı yapısal ve ergonomik sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
O halde Si Bemol Klarnet ve Sol Klarnet ile ilgili seçim yaparken;
- Şayet niyetiniz pop, türkü, arabesk, jazz, klasik müzik, sanat müziği, gibi her tarzdan müzik icra etmek ise ergonomik olarak yeni başlayanların daha kolay öğrendikleri Si bemol Klarnetleri (Boehm) tercih etmenizi öneririz…
- Ancak özellikle Türk Sanat Müziği eserleriyle ilgileniyorsanız icra edeceğiniz müzik de bu gruba dahilse o zaman Sol klarnetleri (Albert)rahatlıkla tercih edebileceğinizi söyleyebiliriz.
Türk Müziği icrasında sol klarnet tercih edilmesinin esas sebebi akort sisteminin Türk Müziği’ne uygun olmasıdır. Günümüz popüler müzik eserlerinin icrasında, hem sol klarnet hem de si bemol klarnet kullanılmaktadır.
Sol Klarnet Ve Si Bemol Klarnet Arasındaki Farkları İnceleyelim…
Si Bemol klarneti incelediğimizde Sol Klarnete kıyasla boyunun daha kısa olduğunu fark ederiz. Ayrıca bu iki tür klarnet arasında mandallar ve perdeler arası uzaklıklar değişik ve farklı notalara ve tonlara tekabül etmektedir.
Si bemol klarnet üflendiğinde notalar daha tiz yani ince bir şekilde gelirken; Sol klarnete üflendiğinde daha dolu ve gür bir ses çıktığını fark ederiz. Sahip olduğu bu dolu ve gür ses komaların ve nota geçişlerinin net bir şekilde verilmesinde de oldukça büyük farklar yaratır.
Bu aşamada her iki klarnetin de hemen hemen aynı malzemeden yapıldığını söyleyebiliriz. Şayet özel yapım bir klarnet kullanıyorsanız ya da yaptırmak istiyorsanız da seçeceğiniz malzemeler ile klarnetinizi özgünleştirmekte serbestsiniz…
Belirtmemiz gereken bir diğer nokta ise hangi klarnet türünü çalıyor olursanız olun diğer tür üzerinde de elinizdeki klarnet ile parçaları icra edebilirsiniz…
Günümüzde si bemol ile Türk müziği ya da sol klarnet ile Batı müziğinde büyük ilerlemeler kaydetmiş klarnet virtüözleri mevcuttur. Elbette bu seviyede çalabilmek için klarnet egzersizlerinize uzun mesailer ayırmanız ve çaldığınız enstrümana hâkim olmanız zaruridir.
Yapımında birçok ağaç tercih edilen klarnet için en sonunda en hoş sesi ve en güzel tınıyı veren türün abanoz olduğu düşüncesi Klarnet ustaları tarafından belirtilmiştir. Eğer sizin de bütçeniz el veriyorsa kaliteli bir ses ve rahat çalım için abanoz bir klarneti tercih edebilirsiniz… Ola ki bütçeniz başlangıçta el vermiyorsa da sıkıştırılmış abanoz tozundan yapılan, plastikten yapılan, bakalit veya metalden yapılan klarnetleri de tercih etmenizde de sakınca yoktur…
Tabi belirtmeliyiz ki bu tercihi yaparken daha öncesinde bir bilene danışmanız yahut yanınızda klarnetten anlayan biriyle müzik mağazasını ziyaret etmenizde fayda var.
O halde incelediğimiz iki tür Klarneti kısaca tekrar özetleyelim…(ki satın alırken yanılgıya yer bırakmayalım)
Si Bemol Klarnet
-Özellikle Klasik Müzik’te tercih edilir.
– Klasik Müzikte kullanılsa da Türk Müziği repertuarında çalmak da mümkündür.
-Parmaklar hiçbir notaya basmadığı zaman Si bemol klarnete üflendiğinde “ Fa” notasını verir.
-Kendine has delik ve mandal sistemine sahiptir.
Sol Klarnet
-Bilhassa Türk Müziği alanında tercih edilmektedir.
-Genellikle Türk Müziği icra edilse de Klasik Müzik icrası da mümkündür.
-Parmaklar hiçbir notaya basmadığı zaman Sol klarnete üflendiğinde “Re” notasını verir.
-Si bemol’den farklı olarak sol klarnet de kendine özgü mandal ve delik sistemine sahiptir.
-Özellikle Türk Müziği’nde sol klarnetin tercih edilmesinin sebebi koma olarak ifade edilen ara seslerin bu klarnetin perde sisteminden kaynaklı olarak daha rahat çıkarılabilmesidir.
Daha Fazlası İçin Bize Ulaşın
Daha fazla enstrüman bilgilerine ulaşmak için bizi sosyal medya hesaplarımızdan takip edebilirsiniz. Ayrıca kurslarımız hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşmak için bizi 0507 95 96 333 numaralı telefonumuzu arayabilir ya da mesaj bırakabilirsiniz.
Aklınızda oluşan soru işaretlerini gidermek için direk sanat merkezimize de gelebilirsiniz. Özellikle önceden arayıp randevu alarak ücretsiz bir şekilde hocalarımıza danışabilirsiniz.
Erturgut Sanat Merkezine Nasıl Gelebilirim?
Sanat merkezimize İzmir’in her yerinden metroyla, otobüsle, vapurla ulaşım çok kolaydır. Karşıyaka dışından gelmek zor diye düşünmeyin sanat merkezimizin ulaşımı çok kolay, konumu da çok merkezidir.
İzmir’in neresinden isterseniz kolaylıkla gelebilirsiniz. Kaliteli bir eğitim istiyorsanız, mesafe bana uzak diye düşünmeden önce kesinlikle bir kez sanat merkezimizi ziyaret etmeli ve en azından bizimle bir kahve, bir çay içip sanat merkezimizde gerçekleşen eğitimler hakkında bilgi alıp, sıcak, samimi, eğlenceli sanat ortamımızı kendiniz görmelisiniz.
Karşıyaka Yelken Klübünün 300 metre, Bostanlı tarafına doğru ilerisinde, halı sahaların çaprazında, Lion Kafe’nin yanında zemin katta, Karşıyaka Yalı’ da sahilde yer almaktadır.
Aynı zamanda msn@erturgutsanatmerkezi.com mail adresimizden de bize ulaşıp hemen geri dönüş ile aklınızdaki soru işaretlerini giderebilirsiniz. Mutlu, umutlu, sağlıklı, sanat ve sağlıkla dolu günler dileriz..
+ Telefon – Sabit: 0232 368 88 08 / Sabit telefonumuza 12.00 ile 20.00 saatleri arasında ulaşabilirsiniz.
+ Telefon – Mobil: 0507 95 96 333 / Mobil telefonumuza 9.00 ile 23.00 saatleri arasında ulaşabilirsiniz, veya istediğiniz her saat sizi aramamız için mesaj bırakabilirsiniz.
+ Whatsapp: 0507 95 96 333
+ Mail: msn@erturgutsanatmerkezi.com
Sosyal Medya:
+ Twitter: www.twitter.com/ErturgutSanat
+ Instagram: www.instagram.com/ErturgutSanat
+Facebook: www.facebook.com/ErturgutSanat
+Telegram Kanalı: https://t.me/kultursanathaberleri
+ Youtube: www.youtube.com/ErturgutSanat
+ Foursquare: Erturgut Sanat
+ Skype: erturgutsanat (online dersler için)
+ Grup: Erturgut Sanat
+ Android Uygulama: Erturgut Sanat
Adres / Erturgut Sanat Merkezi Nerede?
Cemal Gürsel Caddesi (Yalı Caddesi) No: 426 Bayerler Apartmanı – Zemin Kat Daire. 1 Karşıyaka / İzmir
